Fredrik Džejmson američki akademik, politički filozof, teoretičar i kritičar književnosti i jedan je od najeminentnijih svetskih teoretičara kulture preminuo je 22. septembra 2024, u 90. godini života.
Džejmsonova veština u povezivanju različitih sadržaja i teorija, sugestivnost uvida i gotovo strasna sposobnost ubeđivanja čini ga jednim od najintrigantnijih intelektualaca današnjice.
Fredrik Džejmson je bio profesor francuske i komparativne književnosti na Univerzitetu Harvard od 1959. do 1967, Univerzitetu Kalifornije u San Dijegu od 1967. do 1976, Univerzitetu Jejl od 1976. do 1983, Univerzitetu Kalifornije u Santa Kruzu od 1983. do 1985. a svoju karijeru završio je na Univerzitetu Djuk u Severnoj Karolini, na kome je radio od 1986. godine.
U svom delu Političko nesvesno: Pripovedanje kao društveno simbolički čin (1981), Džejmson je razvio mnoge ključne teorijske pojmove koji su osnova njegove značajnije književne kritike. Tu se zalagao za „dvostruku hermeneutiku“, koja istovremeno obuhvata negativnu hermeneutiku ideologije, shvaćenu u terminima izvedenim od francuskog filozofa Luja Altisera, i pozitivnu hermeneutiku utopije, shvaćenu na način sličan nemačkom filozofu Ernstu Blohu.
Njegovo dugogodišnje interesovanje za SF studije, u okviru ove dvostruke hermeneutike, rezultiralo je serijom široko citiranih naučnih eseja. Mnogi od ovih eseja prvi put su objavljeni u Science Fiction Studies, a većina je sabrana u drugom delu zbirke Arheologije budućnosti: Želja zvana utopija i druge naučne fantastike (2005)
Prvi deo Arheologija, Želja zvana utopija, predstavlja zbirku tekstova o odnosima između naučne fantastike, utopije, distopije i fantastike. Knjiga je posvećena Darku Suvinu, Kimu Stenliju Robinsonu i drugim „drugovima u partiji utopije“. Prateći Suvina, Džejmson u Arheologijama tretira utopiju kao „socio-ekonomski podžanr“ naučne fantastike.
Džejmson je takođe opsežno pisao o postmodernizmu, tvrdeći da je sajberpank „podjednako izraz transnacionalne korporativne stvarnosti koliko i globalne paranoje“ i ocenjujući rad Vilijama Gibsona kao „izuzetno književno ostvarenje“ postmoderne stvarnosti.
Džejmsonova druga interesovanja uključuju zapadni marksizam, filmske studije i Bertolta Brehta. Svi ovi radovi više ili manje direktno utiču na njegovo pisanje o naučnoj fantastici. Dobitnik je Pilgrim nagrade 2006. godine za istaknuti doprinos proučavanju naučne fantastike.
