Povodom 30 godina od nastanka pojavilo se bibliofilsko izdanje romana Fundamentalni posmatrač Ilije Bakića. Roman, koji je u podnaslovu određen kao „extravaganza“, pisan je tokom 1992. i 1993. godine i od tada nije nuđen za objavljivanje.

Priča kontinuirano, bez prekida, prati doživljaje posetioca na svemirskoj stanici u orbiti oko nenaseljene planete u dubokom svemiru. Niz zadesnih i bizarnih susret posetioca sa posadom stanice otkriva neočekivanu i namalo herojsku istoriju osvajanja svemirskih prostanstva odnosno tavorenje posade na zapostavljenom/zaboravljenom obodu dešavanja u matici ljudskih poduhvata (usmerenih prema daljim osvajanjima); posetilac pokušava da otkrije i razume samodovoljnju, neobičnu i tajanstvenu subkultura posade koja je zaintrigirana njegovim dolaskom iz centara dešavanja i ljudskog napretka…

Fundamentalni posmatrač je termin iz kosmologije i označava hipotetični entitet/nekoga u mirovanju u odnosu na ostatak Univerzuma koji je u kretanju.

Fundamentalni posmatrač je treći deo neformalne trilogije eksperimentalnih romana nastalih u prvoj polovini 1990-tih u kojima se Bakić oprobao u različitim spisateljskim tehnikama i iskušavao „otpornost“ priča – sa nedvosmislenim, funkcionalnim elementima naučne fantastike – na razgradnju i fraktalizaciju ili, u ovom slučaju, „otpornost“ na insistiranje na kontinuitetu događanja u pogodbenoj realnosti. Trilogiju čine, pored Fundamentalnog posmatrača, i romani Novi Vavilon prosa brutalis (objavljen 2000. godine) i Perfektni perfekt (objavljen 2021. godine).