Malo poznata poema „Pesma o Otruu i Itrun“ (The Lay of Aotrou and Itroun) čuvenog pisca i oksfordskog profesora Dž. R. R. Tolkina svoje prvo svetsko izdanje u obliku knjige doživela je na srpskom jeziku, zahvaljujući priređivaču i prevodiocu Aleksandru Mikiću.
Poema je prvi put štampana u Velškoj reviji (The Welsh Review) 1945. godine. Ostala je nepoznata i uglavnom nedostupna široj čitalačkoj publici sve do 2002. godine kada je kao dvojezično izdanje objavljena u prevodu Aleksandra Mikića na srpski jezik (Ljubitelji knjige, Novi Sad).
Kuriozitet je da je ova pesma time doživela i svoje prvo svetsko izdanje u obliku knjige (uz dozvolu nosioca prava HarperCollins Publishers) u kojoj je ceo sadržaj dat uporedno na srpskom i engleskom jeziku, dok je u formi knjige na engleskom jeziku u izdanju engleskog izdavača (HarperCollins Publishers) objavljena tek u novembru 2016. godine, o čemu je vest objavio i The Tolkien Society, spominjući srpsko izdanje. Podatak o srpskom prevodu kao prvoj verziji u formi knjige dostupan je i na sajtu Tolkien Gateway.
Drugo izdanje, bogatije izgledom i sadržajem, i u tvrdom povezu, sa ilustracijama Teda Nejsmita, Anke Ajsman i Rut Luis, objavljeno je 2015. godine u izdanju novosadske izdavačke kuće Snoviđenja.
Otru i Itrun su pripadnici bretonskog plemstva bez potomstva, zbog čega Otru traži pomoć od veštice. Kada potomstvo konačno dođe na svet, veštica Korigan traži Otruovu ljubav kao nadoknadu za svoju pomoć. Otru odbija da ispuni obećanje i prevari suprugu, iako ga veštica upozorava da će umreti ne učini li to, ali on svoj život žrtvuje zarad odanosti hrišćanskim principima.
Pesma je napisana u duhu i tradiciji kratke srednjovekovne bretonske pesme (Breton lay), koja najčešće govori o ljubavi i viteštvu, uz snažno prisustvo natprirodnog ukorenjenog u keltskim motivima i mitologiji. Nastojeći da očuva formu osmosložnih rimovanih kupleta, prevodilac je preneo ritam, rimu i broj slogova, što je izuzetno zahtevan poduhvat, imajući u vidu činjenicu da su u engleskom jeziku jednosložne i dvosložne reči znatno brojnije nego u srpskom jeziku, u kojem broj slogova povećava i postojanje padeža.
Prevod pesme prati obiman esej priređivača i prevodioca Aleksandra Mikića i Elizabet Kari naslovljen „Pesma i čoveku i natprirodnom“. Ovaj esej, koji dodatno rasvetljava poreklo i značenja pesme, ali i Tolkinovo stvaralaštvo u širem kontekstu, sastoji se iz više celina posvećenih Tolkinovom odnosu prema hrišćanstvu, keltskoj tradiciji i mitologiji, kao i kulturološkim, geografskim i jezičkim elementima značajnim za čitanje i tumačenje pesme, uključujući izvore i uzore, likove i naratora, mesto dešavanja radnje, te značajne poruke i pouke. Uz navedeno, knjiga sadrži recenziju prof. dr Zorana Paunovića i biografije prilagača.
Kako u komentaru prevoda navodi prof. dr Zoran Paunović: „Emotivnost i mističnost proze kojom je pisac stekao svetsku slavu, prisutna je i u ovom delu, prevučenom srednjovekovnom patinom i obojenom za baladu karakterističnom, melanholičnom molskom intonacijom. Nije bilo lako sačuvati ritam koji neće usporavati uzbudljivu priču, atmosferu koja odiše suptilnom tolkinovskom mistikom, i arhaični ton bez koga bi pesma izgubila jednu značajnu dimenziju.“
Iako je srpsko dvojezično izdanje ne samo prvi prevod ove pesme na neki strani jezik nego i prvo izdanje u obliku knjige, ovaj prevodilački poduhvat prošao je gotovo neprimećeno u našoj zemlji i regionu.
Drugo, kolekcionarsko izdanje knjige Pesma o Otruu i Itrun sadrži 287 strana. Tvrdog je poveza (šiveni tabak), plastificiranih korica i formata A5.
Knjiga nije dostupna u knjižarama, ali ju je moguće naručiti direktno od priređivača i izdavača Aleksandra Mikića putem mail adresa:
- aleksandar.mikich@gmail.com,
- snovidjenja.publishing.house@gmail.com
- ili porudžbinom preko Kupinda.
Cena je 1.000 dinara.
Dr Aleksandar Mikić, rođen je u Pančevu 1974. godine. Odrastao je, školovao se i živi u Novom Sadu. Radio je u Institutu za ratarstvo i povrtarstvo, baveći se genetikom, oplemenjivanjem, načinom gajenja, arheobotanikom i fitolingvistikom mahunarki i objavivši izvestan broj patenata, naučnih radova i knjige Lexicon of Pulse Crops i Haiku Poems About Legumes. Među pokušajima spajanja njegove osnovne struke i ljubavi ka delima Dž. R. R. Tolkina i K. S. Luisa, nalaze se i dva objavljena kratka rada o mahunarkama u Ardi i Narniji. U saradnji sa stručnjakom za Tolkinove jezike Romanom Raušom, nastali su prevodi kratkih epizoda Asteriksa na ranu kveniju, kasnu kveniju i sindarski.
