Povodom romana “Čovek koji je ubio Teslu”, u subotu 18. juna 2011. godine, u kulturnom dodatku lista “Glas Istre” objavljen je opširan intervju koji je sa Goranom Skrobonjom vodio novinar i jedan od najuglednijih promotera fantastike u regionu Davor Šišović. U razgovoru je, osim o spomenutom romanu, bilo reči i o žanrovima naučne fantastike i horora, a akcenat je stavljen i na aktuelni trenutak žanrovskog izdavaštva u Srbiji i Hrvatskoj.

Deo integralne verzije intervjua, koju u celosti možete pronaći na Skrobonjinom blogu, prenosimo ovde:

Glas Istre: “Čovek koji je ubio Teslu”, u najboljoj maniri žanra alternativne povijesti, donosi mnogo pretpostavki u smislu “što bi bilo kad bi bilo…”, a jedna od najintrigantnijih je da u vrijeme radnje romana još nije počeo Prvi svjetski rat. Gavrilo Princip u vašem romanu na kraju ipak ubija Franza Ferdinanda, iako ne u Sarajevu 1914. već u Beogradu desetak godina kasnije. Jeste li time htjeli pokazati da se neki događaji iz povijesti naprosto ne mogu izbjeći, kako god izokrenuli ili drukčije postavili stvari?

GS: To je jedna od pretpostavki tzv. principa “kontra-faktualnog” koji je okosnica svakog alternativno-istorijskog dela: prva je da možete izmeniti ishod konkretnog istorijskog događaja samo na realističan i logičan način (u romanu Keitha Robertsa “Pavane” to je pobeda španske armade nad britanskom flotom, u knjizi Philipa K. Dicka “Čovek u visokom dvorcu” – pobeda nacista u II svetskom ratu, dok je kod mene taj ključni događaj tragična pogibija Kajzera Vilhelma II u zamku Šarlotenburg krajem XIX veka, kada je on nesmotreno uzeo učešće u nastupu slavne kaubojke Annie Oakley iz cirkusa Buffalo Billa; taj događaj je u stvarnosti prošao bez posledica i Kajzer je ostao živ i zdrav, ali je u Čoveku koji je ubio Teslu Oakleyova promašila cigaru i pogodila cara u vilicu, što je dovelo do njegove smrti i kašnjenja I svetskog rata). Druga pretpostavka principa “kontra-faktualnog” govori da istorija uvek teži da se vrati u svoju zacrtanu kolotečinu. Desetak godina je za istoriju tričav period, ali za protagoniste jednog romana itekako dug i značajan.

Glas Istre: Nikolu Teslu ste nakon njegova neuspjeha u Americi “vratili” u Beograd, ne u Smiljan, Otočac, Maribor, Graz ili neka druga mjesta u kojima je stvarno proveo dio života. Je li u toj postavci, inače važnoj za razumijevanje svih drugih pseudopovijesnih elemenata u romanu, publika ili kritika pronašla neku političku kontroverzu?

GS: Ne. Niko se, koliko znam, nije uopšte bavio tim momentom, tako da mi se čini da ga je većina čitalaca – makar u Srbiji – prihvatila kao nešto što se podrazumeva. Pošto je jedan od izmenjenih istorijskih momenata i to da je početkom XX veka na vlasti u Srbiji treća dinastija – dakle, ni Karađorđevići, ni Obrenovići – aktuelni srpski kralj nudi Tesli neku vrstu poreskog utočišta u Beogradu i omogućava mu da tu stvori naučno-industrijsku imperiju, sa dubokim posledicama kako po evropsku i svetsku privredu, tako i po razvoj same nauke koji se odvija mnogo brže nego što je to bio slučaj. Takav potez, očito, donosi i Srbiji kao državi ogromne koristi. Sve je to, naravno, samo intelektualna igra, ali mislim da ima svoju čvrstu unutrašnju logiku, te je verovatno stoga niko ne dovodi u pitanje.

Glas Istre:  Je li Nikodije Marić, jedan od glavnih negativaca u romanu “Čovek koji je ubio Teslu”, oblikovan po uzoru na nekog u današnje stvarno vrijeme postojećeg tipičnog balkanskog tajkuna? Hoće li nam takvi, u svojoj nezajažljivoj želji da financijsku moć prošire i na sve druge sfere društvenog utjecaja, doista krojiti sudbinu u budućnosti?

GS: Pre više od četvrt veka napisao sam prvu priču u kojoj se pojavljuje Nikodije Marić – bila je to “Ljudska reakcija”, u kojoj je Marić tajkun i vlasnik korporacije koja razvija androide za svrhe istraživanja svemira. Bila je to pričica u maniru Blade Runnera, ali ono što ju je učinilo osobenom bio je upravo Nikodije. Moram podsetiti da je kraj osamdesetih godina prošlog veka bio period kada su se u tadašnjoj SFRJ počeli javljati prvi veliki privatni preduzetnici, i danas gotovo niko ne može da se seti ili pojmi koliko je to bilo neobično u doba zvanično još živog samoupravnog socijalizma. Jedan od tih preduzetnika, koji su zasnovali svoje poslovanje na Kipru, koji je bio i ostao evropski off-shore raj, bio je i Bogoljub Karić, kasnije prominentna figura na srpskoj privredno-političkoj sceni. Nikodije je nastao kao direktan pandan Bogoljubu, i u toj prvoj priči tipičan je negativac. Kasnije sam se bavio Nikodijem u nekim drugim pričama i novelama, i dogodilo se da se on nekako otme kontroli i počne živeti sopstvenim književnim životom, a crni tonovi kojima sam ga prvobitno oslikao postepeno su prelazili u sive. Mnogi moji čitaoci zavoleli su Nikodija Marića koji se potom pojavljivao u najrazličitijim izmaštanim univerzumima, katkad kao destruktivna, katkad i kao konstruktivna sila, i bilo je vreme da mu podarim knjigu i objasnim njegovu genezu, kao i način na koji je došao do ključa koji otvara kapije multiverzuma. Za to mu je, naravno, bila potrebna nauka, a kada kod nas neko pomene nauku, prva asocijacija obično bude – Tesla. I tako je roman Čovek koji je ubio Teslu dobio svoj današnji oblik i strukturu.