Milan M. Ćirković - Tuđinska tehnologija

Predavanje o vanzemaljskom artefaktu u delima SF klasika

U petak 13. maja 2016. godine s početkom u 19 časova u Rimskoj dvorani Biblioteke grada Beograda biće održano predavanje dr Milana M. Ćirkovića “Tuđinska tehnologija – vanzemaljski artefakt kod Stanislava Lema i Alistera Rejnoldsa”. Ovim predavanjem zvanično se najavljuje III Festival fantastične književnosti Art-Anima, koji će se održati na istom mestu od 30. maja do 01. juna.

Predavanjem “Tuđinska tehnologija – vanzemaljski artefakt kod Stanislava Lema i Alistera Rejnoldsa” ukratko će biti skicirana fenomenologija i motivacija pojavljivanja artefakata vanzemaljskih civilizacija u nekoliko dela SF klasika kao što je Stanislav Lem i jednog od najzanimljivijih aktivnih SF pisaca, Alistera Rejnoldsa. Naročito upadljiv i zanimljiv je motiv artefakta kao skladišta informacija ili “vremenske kapsule”, odnosno redefinisanog motiva Kontakta posredovanog materijalnom kulturom i tehnologijom, koji se odigrava u logičkom, a ne u istorijskom vremenu. Ovo se može povezati sa skorašnjim razvojima u astrobiologiji i SETI studijama, koje stavljaju daleko jači naglasak na potragu za manifestacijama i tragovima astroinženjeringa u okviru onoga što se naziva “dajsonovski SETI”.

Dr Milan M. Ćirković (r. 1971. u Beogradu) je naučni savetnik Astronomske opservatorije u Beogradu (Srbija) i istraživački saradnik Instituta za budućnost čovečanstva pri Filozofskom fakultetu Oksfordskog univerziteta (Velika Britanija). Diplomirao je teorijsku fiziku na Fizičkom fakultetu Beogradskog univerziteta 1994. Odbranio je doktorat iz astrofizike na Državnom univerzitetu Njujorka u Stoni Bruku (SAD) 2000. godine, gde je prethodno magistrirao iz geonauka 1995. godine. Od 1997. angažovan je na Astronomskoj opservatoriji u Beogradu, a u zvanje naučnog savetnika izabran je 2008. godine. U periodu 2003-2013. bio je vanredni profesor Departmana za fiziku Univerziteta u Novom Sadu.

Član Upravnog odbora Astronomske opservatorije u Beogradu (2005-2009) i predsednik Naučnog veća iste institucije (2010-2016). Rukovodio nacionalnim projektima Ministarstva nauke, tehnologije i razvoja ON1468 “Struktura i kinematika Mlečnog puta” (2003-2005) i ON146012, “Gasovita i zvezdana komponenta galaksija: interakcija i evolucija” (2006-2008); ovi projekti su na svim evaluacijama u dva projektna ciklusa ocenjeni kao izuzetno uspešni i bili su u gornjih 10% rangiranih projekata. Član organizacionih odbora na desetak nacionalnih i međunarodnih konferencija i skupova, uključujući IAU Colloquium 197, Dynamics of Populations of Planetary Systems (31. avgust – 4. septembar 2004), jedan od najvećih profesionalnih skupova u oblasti astronomskih nauka na svetu. Glavni autor i lider Radnog paketa 4 u okviru FP7 REGPOT 2010-5 BELISSIMA projekta, finansiranog od strane Evropske komisije, u okviru kojeg je nabavljen teleskop “Milanković”, najkvalitetniji uređaj u istoriji domaće astronomije. Predstavnik Srbije u programskom komitetu Evropske komisije za Space Science u periodu 2013-2014. Organizovao 4 Exploratoriuma – posebnih naprednih seminara u Istraživačkoj stanici Petnica u periodu 2009-2010. Kao sekretar (1999-2002), a docnije i predsednik (2002-2005) obnovljenog Društva astronoma Srbije, doprineo organizovanju i koordiniranju rada lokalnih astronomskih organizacija i amaterskih društava.

Angažovan kao recenzent rukopisa za sledeće međunarodne i domaće časopise: Philosophical Transactions of the Royal Society A, Foundations of Physics, Astrobiology, Origins of Life and Evolution of Biospheres, International Journal of Astrobiology, Acta Astronautica, Global Policy, Risk Analysis, Mind, Natural Hazards, Journal of Evolution and Technology, Australasian Journal of Philosophy, Studies in History and Philosophy of Modern Physics, Journal of the British Interplanetary Society, Theoretical and Applied Mechanics, Facta Universitatis, Theoria i Serbian Astronomical Journal. Angažovan kao recenzent za projekte knjiga za Imperial College Press i Oxford University Press. Angažovan kao recenzent za nacionalne projekte Ministarstva nauke (poziv iz 2010. godine), kao i od strane John Templeton Fondacije za poziv iz oblasti astrobiologije ukupne vrednosti od preko 6 miliona USD (u toku). Pored 4 uređene knjige, bio član Uređivačkog odbora časopisa “Astronomija” (2002-2007), tehnički urednik Publications of the Astronomical Observatory of Belgrade (2002-2010) i član Uređivačkog odbora Serbian Astronomical Journal (2010-sadašnjost, upravo u periodu kada se SAJ probio na ISI listu). Istraživački rad više desetina puta bio predmet prikaza u popularnonaučnim glasilima, uključujući svetski renomirana poput Sky & Telescope, Scientific American, La Recherche, i dr. Tokom 2014. godine bio angažovan kao konsultant za World Economic Forum povodom Izveštaja o globalnim rizicima za 2015. godinu.

Njegovi glavni istraživački interesi su u oblastima astrofizičke kosmologije (vangalaktička astronomija, formiranje galaksija, barionska materija), astrobiologije (Galaktička nastanjiva zona, SETI), analize rizika (globalni katastrofički rizici, epistemologija rizika). Pokrenuo je novi pravac u srpskoj nauci: astrobiologiju, iz koje je u periodu 2004-danas objavljeno oko 50 radova sa afilijacijama iz domaćih NIO. Ko-uredio je antologiju Global Catastrophic Risks (Oxford University Press, Oxford, 2008), koja je pozitivno ocenjena i predstavljena u brojnim svetskim naučnim glasilima, uključujući Nature i Science. Autor je prvog udžbenika iz vangalaktičke astronomije na južnoslovenskim jezicima (Uvod u vangalaktičku astronomiju, Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad, 2008). Objavio je do sada 4 monografije (najnovija je The Astrobiological Landscape, Cambridge University Press, Cambridge, 2012) i oko 300 naučnih, stručnih i preglednih radova u istraživačkim časopisima i zbornicima, kao i preko 150 eseja, popularno-naučnih i novinskih tekstova. Preveo više knjiga na srpski jezik, uključujući naslove Ričarda Fajnmena, ser Rodžera Penrouza, Pola Dejvisa i Dejvida Raupa.