Izdavačka kuća Pešić i sinovi nedavno je objavila novu knjigu Borisa Nada, pod naslovom „Hiperborejsko nasleđe“.
Reč je o kolekciji žanrovski raznovrsnih tekstova, pisanih u formi eseja, rasprava, katkad samo beleški ili kratkih napomena s elementima fantastične proze, koje povezuje jedna i jedinstvena tematska nit: mitovi o Hiperboreji, hiperborejsko nasleđe u najširem smislu, koje se „poput reke ponornice“ (Dragoš Kalajić) pojavljuje i nestaje na površini istorije i u prostoru kulture – po pravilu, kao „izraz svesti o krizi“ i „u razdoblju promene paradigme“. U pitanju je i svojevrsna mitologizacija (post)moderne kulture ili „povratak mita“, u smislu rehabilitacije drevnih mitoloških sadržaja i njihovog ponovnog otkrivanja.
Knjiga se sastoji od ukupno deset poglavlja (ili zasebnih celina), uz jedan dodatak: razgovor s piscem naslovljen kao „Večnost je na našoj strani“, koji je s autorom vodio Vukašin Lutovac. Knjiga je bogato ilustrovana mapama, arheološkim artefaktima, umetničkim radovima slikara kao što su Vsevold Ivanov (čija se slika nalazi na naslovnoj strani) ili Ajdan Unal, arheološkim rekonstrukcijama i uporednim tabelama, te na koncu portretima autora koji su se ranije bavili ovom temom.
U eseju „Eshatološke drame i tajne istine“, Filip Rogović na sledeći način predstavlja autora „Hiperborejskog nasleđa“:
„Uvid u njegove ranije radove otkriva mislioca koji se napaja na izvorima tradicionalističkog pogleda na svet – ne u nekom prizemnom i banalizovanom, desničarsko obojenom ideološkom vidu, već u daleko širem, dalekosežnijem osećaju sveta, i čovekove uloge i sudbine u njemu. Oslanjajući se, u osnovi, na radove teoretičara i ezoteričara kao što su Julijus Evola, Rene Genon i Dragoš Kalajić, Nad prihvata i razvija uverenje da čovečanstvo nije na putu progresa i evolucije, već na silaznom putu, putu regresa i involucije, da se udaljava od svog izvornog i iskonskog, idealnog oblika, i od svog duhovnog centra, i da je, najzad, moderno doba, čiji smo žitelji, upravo neminovni vrhunac degradacije, „doba potpunog gubitka centra“, koji će čovekov pad dovesti do neminovnog kraja, i tako omogućiti otpočinjanje novog vremenskog i istorijskog ciklusa…“
Tekst „Hiperborejci“ predstavlja kratki moto i uvod u ovu knjigu: „Negde u tami Severa, među inim zemljama i narodima, počivala je i Hiperboreja – nevidljiva, druga otadžbina. Ka njoj su svi težili; ne samo polarni putnici i istraživači nego i čitavi narodi. Tamo gde su sve mogućnosti iscrpljene, vraćamo se ishodištu, početku. Otuda je osvojiti Pol ili iznova pronaći Hipeboreju – zemlju s one strane severnog vetra – moglo postati ravno otkrivanju izgubljenog životnog smisla..“
Eseji „Hiperborejsko nasleđe“ i „Hiperborejski mitovi“ posvećeni su evokacijama ove mitske zemlje, i to u prvom redu kao delu šireg pokreta koji duboko obeležava kulturu modernog doba, ali i seže mnogo dalje u prošlost: tema Hiperboreje javlja se ne samo „u formi poetskih i književnih dela (Pindar, Hesiod, Crnjanski…), ili istorija kakva je Herodotova, u geografiji Eratostena i Plinija Starijeg“, već „i u obliku naučno zasnovane i naučnim činjenicama čvrsto potkrepljene teorije o „arktičkom poreklu čovečanstva“ (B. G. Tilak). Konačno, ovaj motiv se uporno pojavljuje i u raznorodnim tradicijama na mnogim kontinentima, u kultovima religijama i svetim knjigama, pa i u folkloru različitih (ne samo indoevropskih) naroda. Sve to čini „hiperborejsku teoriju“, koja nije teorija u naučnom smislu, nego pre jedan pregršt (meta)istorijskih intuicija i znanja, skrivena istina ili „otkrovenje“…
„Tajna neolitskih civilizacija“ osvetljava jednu od zapostavljenih tema: poreklo neolitskih civilizacija Podunavlja koje su hronološki prethodile civilizacijama Bliskog istoka, i odakle potiče najstarije nama poznato pismo: vinčansko, za koje Radivoj Pešić tvrdi da je najstarije linearno pismo i da se iz njega izvode mnoga potonja. Podunavlje je, kako navodi i jedino slovensko samopredanje o poreklu („Hronika o minulim vremenima“) i prapostojbina Slovena.
Agarta je mit koji dopire na Zapad zahvaljujući delu „Misija Indije“ Sen Iva od Alvedra i delu Ferdinanda Osendovskog „Zveri, ljudi i bogovi“. To je induistički i lamaistički mit o podzemnom kraljevstvu i tajanstvenom Kralju sveta, skrivenom duboko u utrobi Zemlje. Za francuskog metafizičara Rene Genona, to je duhovno središte čovečanstva, njegov skriveni spiritualni centar koji utiče na zbivanja na površini Zemlje.
Prema nekim istraživačima, Agarta je isto što i Asgard – boravište bogova iz skandinavske mitologije. Asgard je navodno i prestonica Sarmata-Roksolana.
U poglavlju „Atlantida – carstvo senki“ autor se osvrće na jedan od važnih mitova koji podseća na onaj hiperborejski – mit o Atlantidi, o kojoj nas, među ostalim, izveštava Platon. U pitanju je „Prostrano ostrvo, ili možda čak kontinent, koje naprečac izranja iz zelenog mora, iz džinovskog svetskog Okeana s one strane Heraklovih stubova, kako bi, isto tako neočekivano, jednog dana u njemu potonulo. To se desilo u neko neodređeno, daleko vreme; njegova propast, prema Platonu, pada u godinu 9.600 pre Hrista.“
Njegovi stanovnici su „ljudi-bogovi“, pomorci i kolonizatori pristigli sa Zapada, kako bi, tokom neke davne apohe protoistorije, kolonizovali Evropu, Afriku i Aziju, i to smerom severozapad-jugoistok. Neke indicije ukazuju na to da je reč o kromanjskom čoveku, koji se pojavljuje iz arheološkog „niotkuda“, a ova kolonizacija se po svemu sudeći odvija tokom neolita.
Keltska legenda o Gralu, prema ovom autoru, ima nesumnjivo hiperborejsko, polarno poreklo: u pitanju je legenda o krvnoj osveti i sećanju krvi. Osvetnik iz gralske legende je ujedno i obnovitelj – onaj koji će izlečiti „bolesnog kralja“ i obnoviti opsutošeno kraljevstvo.
Odnose između Hiperboreje i Atlantide, severnog i zapadnog paleokontinenta, „Istočnih“ i „Zapadnih Hiperborejaca“ razjašnjavaju „Napomene o Hiperboreji“, vraćajući nas tajanstvenom „zračenju Severa“, onom koje dopire sa krajnjeg severa evroazijskog kontinenta.
Završno poglavlje posvećeno je osi Istok-Zapad, koji „pripada istoriji i njenim kontigencijama“. Nasuprot tome, „Osa Sever–Jug ostaje vertikalna osa istorije i sakralne geografije.“ I dalje: „Značaj ose Sever–Jug, kao u našoj epohi, može biti pomračen, potisnut, ali on time ne postaje manje realan, ni manje bitan.“ Ovde nije u pitanju polarna sučeljenost, koja ima praistorijski i metaistorijski značaj, već dinamičan odnos, vezan za dnevnu putanju Sunca. Dodiri i sukobi Istoka i Zapada zato predstavljaju fundamentalnu temu istorije, koju autor nastoji da prati u završnom poglavlju ove knjige.
Sadržaj:
- Hiperborejci,
- Hiperborejsko nasleđe,
- Hiperborejski mitovi,
- Tajna neolitskih civilizacija,
- Povest o Agarti,
- Asgard – Grad bogova,
- Atlantida – Carstvo senki,
- Tajna Grala – Sećanje krvi,
- Napomene o Hiperboreji,
- Istok i Zapad,
- Večnost je na našoj strani,
- Beleška o piscu.